Czy Austriacy potrafią robić świetne wina? Jeszcze jak! A mimo popularności, jaką cieszy się Austria, regiony winiarskie znad Dunaju ciągle nie są szeroko znane. Tymczasem austriackie wina to nie tylko grüner veltliner, a cała mozaika terroir, mikroklimatów i szczepów. I choć skala produkcji może być niewielka w porównaniu do sąsiadów, jakość i pasja są tu na medal. Często złoty!
Austria – kraj znany z Mozarta, Alp i Sachertorte – kryje jeszcze jeden skarb, którego nie wolno przeoczyć: regiony winiarskie. Austria gości w końcu winorośl już od VII wieku przed naszą erą! O tradycji winiarskiej przypominają zresztą imponujące klasztory rozsiane po wzgórzach Dolnej Austrii.
Na niespełna 45 tys. hektarów Austriacy robią coś, co można nazwać perfekcyjną enologiczną inżynierią: łączą mikroskalę produkcji z makroskalą jakości. Efekt? – Wina austriackie są jakościowe i autentyczne. Czerpią z naprawdę długiej, sięgającej czasów antycznych tradycji. Dziś to wspaniała symbioza nowoczesności z tradycją i standardem wysokiej jakości. Jeśli traficie na butelkę wina austriackiego, to z dużą dozą prawdopodobieństwa będziecie nad wyraz ukontentowani – przekonuje Krzysztof Sułek, sommelier Fine Wine.
Dolna Austria – regiony winiarskie z geologiczną mozaiką
Twój plan podróży po kraju nad Dunajem otwiera Dolna Austria? Regiony winiarskie, które tu znajdziesz, z pewnością Cię zaskoczą – Dolna Austria odpowiada za ponad połowę całej produkcji wina w kraju. Jednak siła nie tkwi w liczbach, a w różnorodności terroir i precyzyjnej selekcji szczepów. Wachau, Kamptal, Kremstal czy Traisental: każda z tych nazw niesie ze sobą inne oblicze austriackiego wina.
Za jeden z najbardziej rozpoznawalnych regionów winiarskich Austrii uchodzi Wachau, który zachwyca stromymi tarasami nad Dunajem. Widoki są absolutnie spektakularne, zapierają dech w piersiach. – Niesamowitą scenerię można podziwiać z siodełka roweru lub tarasu jednej z licznych lokalnych restauracji, serwujących doskonałą jakościową kuchnię – podkreśla Sułek. Wachau słynie nie tylko z grüner veltlinera, ale i doskonałego rieslinga.
Bardzo ciekawym regionem jest też Kamptal. To tu mieści się Langenlois, największe winiarskie miasto w Austrii, w którym można znaleźć niesamowite muzeum winiarskie. – Tutaj ton nadaje rzeka Kamp, złożona morfologia gleb oraz klimat wyróżniający się dużymi amplitudami temperatur pomiędzy dniem a nocą, co doskonale wpływa na wysoką jakość win – wylicza sommelier. Jaki jest efekt tej symbiozy? Grüner veltliner o nutach białego pieprzu, riesling o niemal krystalicznej kwasowości i mineralności, jakiej mogą pozazdrościć sąsiedzi z Niemiec.
Burgenland. Tu bije czerwone serce austriackiego wina
Burgenland położony we wschodniej części kraju, graniczy z Węgrami. Winnice Burgenlandu rozciągają się na czterech głównych obszarach: Neusiedlersee, Mittelburgenland, Eisenberg i Leithaberg. To dom dla austriackich win czerwonych i win słodkich.
Tutaj króluje zweigelt – odmiana narodowa, będąca dziełem genetycznego mariażu blaufränkisch i St. Laurent. Daje wina owocowe, soczyste, z lekką nutą przypraw. Sam Blaufränkisch też ma się świetnie: głęboki kolor, leśne owoce, przyprawy, taniny z charakterem.
A na deser? Ruster Ausbruch, lokalna specjalność miasta Rust. To legendarne wino deserowe o złożonym bukiecie, produkowane z winogron dotkniętych szlachetną pleśnią (Botrytis cinerea) wokół Jeziora Nezyderskiego. Obszar wokół Neusiedlersee jest szczególnie interesujący ze względu na swój klimat. Poranne mgły i ciepłe popołudnia tworzą idealne warunki dla rozwoju szlachetnej pleśni.
– Jezioro Nezyderskie determinuje klimat, choć ostatnimi laty doświadczyło też drastycznie efektów suszy. Jego obrzeża znane są z wybitnych, długowiecznych win słodkich łączących w sobie skrajne przeciwieństwa, jakimi są słodycz i wybujała kwasowość – potwierdza sommelier.
Burgenland to również eksperymentalne pole dla biodynamiki i win naturalnych. Gleby wulkaniczne i lessowe dają winom charakter i strukturę, a klimat panoński z gorącym latem pozwala na pełne dojrzewanie nawet trudniejszych szczepów. Co ciekawe, Austria jest liderem w dziedzinie winiarstwa ekologicznego i zrównoważonego. Aż 10,4 tys. ha winnic posiada certyfikat ekologiczny, co stanowi ok. 24% całkowitej powierzchni upraw winorośli w kraju!
Jak wyjątkowa jest Austria? Regiony winiarskie sięgają nawet stolicy
Zdarza się, że enologia spotyka urbanistykę… I dowodem na to jest Wiedeń. To jedyna europejska stolica z własnym, liczącym się regionem winiarskim. Na około 600 hektarach wzgórz otaczających miasto uprawia się tu głównie grüner veltliner, rieslinga i chardonnay. Ale to nie wszystko.
Prawdziwą specjalnością Wiednia jest Gemischter Satz DAC – historyczna metoda sadzenia różnych odmian winogron na jednej parceli. Owoce są zbierane w tym samym momencie i winifikowane razem. Trudno to wino zaszufladkować. Jest wielowarstwowe, soczyste, z wyraźnym śladem terroir. Od 2013 roku Gemischter Satz uzyskał status DAC, a tym samym chronioną nazwę pochodzenia. Gemischter Satz może pochodzić więc wyłącznie z Wiednia, a jego wysoka jakość jest gwarantowana przez surowe zasady i kontrole.
A potem – Heuriger. Tradycja wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Tawerna, stół, karafka lokalnego wina, talerz z chlebem i speckiem. Miejskie winiarstwo w najlepszym wydaniu.
Weinviertel: zapomniany gigant grüner veltlinera
Czas wyciągnąć z cienia region, który od lat stoi w cieniu Dolnej Austrii. Weinviertel jest największym obszarem upraw winorośli w kraju, a jednocześnie tym, o którym mówi się zdecydowanie za mało. Niesłusznie.
– Motywem przewodnim urokliwie pofałdowanych wzgórz jest grüner veltliner, zajmujący ponad 7000 ha. Koniecznie trzeba odwiedzić zjawiskowe Retz i sięgnąć po wzorzec dla popisowej odmiany regionu. To najbardziej „dostępny” region winiarski Austrii, leżący niemal po drodze w kierunku południowych eskapad turystycznych rodaków – zachwala Sułek.
Krajobraz? Pagórkowaty, sielankowy, z widokami jak z pocztówki. Gleby? Głównie lessowe. Styl? Rustykalna elegancja. Idealne miejsce dla tych, którzy chcą zrozumieć, dlaczego wina z Austrii mają tak dobrą reputację. Weinviertel to także miejsce narodzin pierwszego DAC w Austrii (już w 2003 r.).
Poznaj austriacki system klasyfikacji win
Austria wprowadziła własny system klasyfikacji wina o nazwie DAC (Districtus Austriae Controllatus). To klarowna odpowiedź na francuskie AOC – lokalne regulacje, które chronią styl i jakość win.
Każdy region DAC (jest ich już 18) ma swoje wytyczne dotyczące szczepów, zawartości alkoholu i charakterystyki smakowej. Ostatnim regionem, który dołączył do systemu DAC, jest Thermenregion, począwszy od rocznika 2023. Do tego dochodzi klasyfikacja według dojrzałości winogron: od Kabinett, przez Eiswein, powstające z zamrożonych owoców, po intensywnie słodkie Trockenbeerenauslese.
