Wina izraelskie – jedna z najdłuższych historii winiarstwa

Wina izraelskie zdają się mieć jedną z najdłuższych historii w świecie wina. Bo czyż biblijny Noe nie był pierwszy winogrodnikiem? On pierwszy doświadczył zgubnych skutków nadużywania tego iście boskiego trunku, choć być może dzięki jego spożywaniu jak chce Biblia żył niemal milenium. Historia antycznego i biblijnego zarazem Izraela jest czasem pisana miast inkaustu winem. Wiecznie niezadowoleni Izraelici wyprowadzani z niewoli egipskiej przez Mojżesza wciąż na coś narzekali. Między innymi na brak wina, którym mimo statusu niewolnika na ziemi egipskiej mogli się cieszyć. Na szczęście – tu dowód na istnienie winiarstwa na długo przed przybyciem narodu wybranego do ziemi obiecanej. Czujki Mojżesza znalazły obfitość winnej latorośli i to gigantycznych rozmiarów. Obfitość winnego Izraela.

Kiść musiało nieść dwóch mężczyzn –( nota bene dziś takim właśnie logotypem posługuje się największa w Izraelu wytwórnia win). A później wino wpisywało się coraz mocniej nie tylko w Biblię co w historię tych ziem. Król Dawid miał już specjalistów zarówno w winnicy jak i w winiarni. Wino izraelskie zaczęło być powszechne, być codziennością, zarówno użytkową jak i walutą by na metaforze biblijnej skończyć.

Wina izraelskie, a jednak z pierwiastkiem francuskim.

Lecz co ciekawe, Izrael mimo zacnych początków, nie może pochwalić się bogactwem endemicznych odmian. Dziś izraelskie wina kojarzą się na etykietach głównie (acz nie tylko) z odmianami francuskimi. Co prawda kosmopolitami, ale jednak pochodzącymi z kraju nad Sekwaną. Co prawda wciąż bada się w przydomowych ogródkach, często na wpół zdziczałe winorośle by cofnąć się w przeszłość jak najdalej. A pamiętajmy, że archeologia również biologiczna w takim kraju jak Izrael będący w wiecznym osaczeniu ma kluczowe znaczenie. Niemniej jednak owa archeologia ampelograficzna mimo kilku identyfikacji (Hamdani, Jandali, Dabouki – choć ormiańska odmiana Marawi) nie przynosi spektakularnych sukcesów. Wymienione odmiany pojawiają się na razie w aptekarskich ilościach. Rdzenna odmiana, która zajmuje już 4% areału upraw to Argaman (w języku aramejskim oznacza ciemnofioletowy). To krzyżówka odmiany francuskiej z portugalską (sic!) z lat 70-tych. Zatem to wspomniana Francja szczepowa króluje na etykietach win izraelskich. Dlaczego?

Renesans win izraelskich za sprawą Rotschilda.

Otóż za sprawą francuskiego arystokraty, a równocześnie Żyda – Edmunda Rotchilda, właściciela legendarnego Chateau Lafite. To on w latach 80-tych odpowiedział na apel emigrantów żydowskich z Rosji i Rumunii, którzy chcieli zająć się w Palestynie rolnictwem. Jako, że uprawa zbóż zakończyła się niepowodzeniem wybrano świetnie rokujące winiarstwo. I wówczas Rotschild okazał się hojnym sponsorem oraz inwestorem. Warto wspomnieć, iż fundusze na wybudowanie dwóch profesjonalnych winiarni wraz z piwnicami, znacznie przekraczały te, które Edmund przeznaczył na zakup swej dumy – Chateau Lafite. Niemniej jednak dały ona początek nowoczesnemu przemysłowi winiarskiemu Izraela. Odmiany wraz ze specjalistami ściągnięto z Francji i dzięki temu los został przypieczętowany na długie dekady.

W pierwszej połowie XX wieku pojawił się pierwszy kryzys w postaci I wojna światowa, upadek rynku rosyjskiego, prohibicja w USA, niechęć państw ościennych. Mimo tego kryzysu, który dosięgnął prężnie rozwijające się winiarstwo izraelskie odmiany francuskie pozostały liderami w Izraelu. Do dziś Cabernet Sauvignon gra pierwsze skrzypce mając piątą część powierzchni upraw. Ważne w czerwonych winach izraelskich są także Merlot, Syrah, Carignan. W bieli prym wiedzie Chardonnay, Colombard, Gewurztraminer, Sauvignon Blanc. Jest jeszcze powstała w Kalifornii, nota bene w roku utworzenia państwa Izrael – odmian Esmerald Riesling – dająca często słodkie, tanie w odczuciach wina w stylu nieszczęśliwie wciąż żyjącego na półkach sklepowych niemieckiego Liebfraumilch. Pojawiają się odmiany które staja się modne, a już nie kojarzą się z Francją (piemoncka Barbera).

Fuenteseca Blanca pochodzenie: Izrael szczepy: cabernet sauvignon, merlot producent: Binyamina Wyraziste, aromatyczne i orzeźwiające tak w skrócie można scharakteryzować tą rasową, kosmopolityczną odmianę w adaptacji uznanego, izraelskiego producenta. Nos to feeria aromatów czerwonych owoców otulonych delikatną szczyptą przypraw. Na podniebieniu mocno zrównoważone, krągłe o dobrze wkomponowanych w strukturę garbnikach idealnie odnajdujących się w mariażu z daniami na stole. >> Zobacz <<

Mała kraina wielkich możliwości.

Dziś Izrael to raptem 5500 ha winnic. Niewiele porównując zwłaszcza z gigantami. Nawet nasi południowi sąsiedzi Czesi mają 17,000 ha. Apelacja Chablis we Francji przekracza rozmiarami winnice Izraela. Mimo niewielkiego obszaru istnieje spora różnorodność w klimacie i ogólnie terroir. Niby kraj na wskroś śródziemnomorski, lecz potrafią na tym niedużym terytorialnie obszarze uwidocznić się wielkie zmiany. Są one skrupulatnie wykorzystywane przez duże winiarnie mające swe winnice w różnych obszarach uprawy winorośli. A należy tu wspomnieć, że winiarstwo izraelskie jest specyficzne jeśli spojrzeć na producentów.

Duży może więcej.

Rządzi 12 największych winnic. Sześć z nich produkuje powyżej 5 mln butelek rocznie, a pozostałe sześć około miliona rocznie. Odpowiadają one za ponad 90% wytwarzanych win izraelskich. Stąd bierze się taka duża dysproporcja, która na cyfrach pokazuje, że jest jeszcze niemal 300 małych wytwórców. A większość z nich nie produkuje nawet win koszernych. Co ciekawe, Izraelczycy spożywają niewiele wina, bo ok. 5 litrów per capita. Natomiast wchłaniają większość rodzimej produkcji eksportując tylko około 20% (mniej więcej tyle samo importując). Polska jest od lat w pierwszej piątce importerów wina izraelskiego.

Izrael to ziemia obiecana dla wina. Mimo, iż nie zawsze jest łatwo. Winiarze mają długi okres zbiorów (ze względu na różnorodność klimatów siedlisk). Tradycyjnie od sierpnia do października, ale coraz częściej od końca lipca do początku listopada. Popularne są zbiory maszynowe, zwłaszcza nocne by wykorzystać efekt dużej amplitudy temperatur między dniem a nocą.

Binyamina Moshava Chardonnay pochodzenie: Izrael szczepy: chardonnay producent: Binyamina Seria win dla uczczenia 70-lecia państwa Izrael. Odmiana chardonnay wspaniale odnalazła się w regionie Galilei, gdzie w suchym klimacie unika chorób i nadzwyczajnie dojrzewa. Zbiory przeprowadzane są nocą by zintensyfikować doznania aromatyczne. Nuty zielonego jabłka , gruszki i grapefruita w pełnym rześkości i odświeżającym stylu, gdzie kwasowość jest przyjemnie wpisana w to harmonijne wino. >> Zobacz <<

Od gór po pustynie – czyli wina izraelskie w terenie.

Winnice rozciągają się od Galilei na północy poprzez wciąż budzące kontrowersje polityczne Wzgórza Golan, gdzie występują cztery pory roku. W tamtym regionie śnieg nie jest rzadkością. Co ciekawe ten istny raj dla win wysokiej jakości, jakim są Wzgórza Golan, został odkryty dość późno. Odkrycia dokonał kalifornijski profesor, a pierwsze nasadzenia miały miejsce w 1976 roku. Dziś wina izraelskiego bez Wzgórz Golan nikt sobie nie wyobraża.

Idąc dalej mamy masyw centralny z biblijną Górą Karmel. To u jej podnóży w pięknym ogrodzie mauzoleum spoczął Edmund Rotschild, który tak umiłował tą ziemię. Winnice istnieją również w pasie wybrzeża, choć tam coraz częściej widać inwestycje miast w turystykę. Z resztą Izrael mimo, iż nadal jest liczącym się producentem płodów rolnych stawia coraz bardziej na branże high-tech.

Na koniec przeglądu winnych regionów kwitnąca wbrew zdrowemu rozsądkowi Pustynia Negev. Zasilana wodą zarówno rurociągiem, jak i z antycznych studni. A nawet wykorzystując wodę choćby z pobliskich baz wojskowych, która trafia do oczyszczalni.

Ephod Keter Cabernet Sauvignon Merlot pochodzenie: Izrael szczepy: cabernet sauvignon, merlot producent: Ephod Ciemna barwa o purpurowych refleksach. Nos ekspresyjny o bujnej owocowej szacie, z tłem przyprawowym, lekko balsamicznym. Usta o intensywnej, bogatej strukturze z idealnie ułożonymi taninami. Długie, atrakcyjne i obfite wykończenie. Wino dojrzewało przez 14 miesięcy w beczkach z dębu francuskiego. >> Zobacz <<

Kwitnąca pustynia – bynajmniej nie oksymoron.

Pustynia kwitnie dzięki nawadnianiu, ale z głową. To nawadnianie kropelkowe, wymyślone w XIX wieku w Niemczech, udoskonalane w Australii. W Izraelu wdrożył ją polsko-izraelski inżynier Symcha Blassa. Bez niego nie zakwitłaby nie tylko Pustynia Negev, ale też wiele innych miejsc. Wina izraelskie tworzone są czasem z wielkim wysiłkiem, a nawet zagrożeniem. To nie tylko upał, w którym trzeba pracować, ale i wiatr khasim, który kiedyś pojawiał się w kwietniu teraz coraz częściej w marcu. Sieje spustoszenie niosąc piasek z prędkością nawet 140 km/h, osuszając powietrze do 5% wilgotności i podnosząc temperaturę do 45 st C. Prawdziwy kataklizm w winnicy. Zagrożeniem są też konflikty zbrojne. Bywały lata, że do winnic szli ludzie w hełmach, a bywały i takie gdzie trzeba było czekać na rozjem by wrócić do pracy. Wreszcie sabotaże i podpalenia to również smutna codzienność winiarstwa izraelskiego.

Warto poznać te wina z ziemi tak przesiąkniętej historią. Amatorzy czerwieni będą szczególnie zachwyceni. Z resztą to ona dominuje również w preferencjach Izraelczyków stanowiąc 65%. Ukontentowanie znajdą też admiratorzy bieli (15%). Mniej jest win różowych, mało musujących. Wciąż sporo słodyczy (10%).

Wina izraelskie są zazwyczaj winami koszernymi.

Jak wspomnieliśmy większość win jest koszerna, a co za tym idzie nie są stosowane w jego produkcji, a zwłaszcza w filtracji (poza białkiem kurzym) żadne substancje odzwierzęce. Tak więc wina izraelskie to idealna pozycja dla wegetarian. Niemniej jednak w związku z tradycyjną awersją do filtracji, lub jej delikatnym stosowaniu sporo win izraelskich bywa również winami wegańskimi.

Więcej o tym, opowiadamy tutaj:

Zatem na zdrowie, szalom!

Binyamina Reserve Shiraz pochodzenie: Izrael szczepy: shiraz producent: Binyamina Nietuzinkowe wydanie shiraz, którego grona pochodzą ze stosunkowo chodnych regionów Izraela, dzięki czemu łączą intensywność ze świeżością. Głęboka rubinowa barwa i feeria aromatów z dojrzałymi jagodami na czele, otulonymi białym pieprzem z lekką nutą dymu,kawy i czekolady. Wino pełne, kompleksowe o długim finiszu. Zbiory winogron dokonywane są nocą, a wino dojrzewa w beczkach z dębu francuskiego przez 14 miesięcy. >> Zobacz <<