Etykiety win są jednym z najważniejszych elementów wina, w ujęciu konsumenckim. Jest to miejsce, które poza często fikuśnymi kolorami, grafikami, symbolami posiada ciekawe informacje, którą mogą pomóc w doborze odpowiedniego wina. To właśnie te zwroty, a nie wrażenie artystyczne samej etykiety są najważniejszymi elementami w wyborze odpowiedniego wina. Poniższe wybrane terminy są zaledwie wycinkiem tego co możemy znaleźć na przedniej części butelki. Wyrazy te maja na celu różnicowanie win od pospolitych, prostych do bardziej wyszukanych, specjalnie dobranych. Jednakże w wielu przypadkach zwroty te wykorzystywane są niestety do polepszenia wizerunku pospolitego wina kosztem niewiedzy pozyskującego go konsumenta.
Etykiety win opisane reserva, riserva, reserved
W zależności od kraju pochodzenia możemy natknąć się m. in. na określenia typu reserva, gran reserva, riserva, czy reserved. Każde z tych określeń poza tym najpopularniejszym angielskim określeniem reserved ma swoje umocowanie prawne w kraju jego produkcji. Reserva, czy gran reserva odnosić będzie się do długości dojrzewania wina w dębowych beczkach. W przypadku win hiszpańskich również dalszego leżakowania w butelkach przed wprowadzeniem do sprzedaży. Riserva natomiast to określenie włoskie, które w zależności od apelacji / regionu również reguluje minimalny czas dojrzewania wina przed wpuszczeniem do obrotu.
Tymczasem określenia typu reserved, reserve, grand reserve mogą, ale nie muszą spełniać żadnych wymogów związanych z minimalnym czasem dojrzewania w beczkach czy leżakowania w butelkach. Często służą do informowania konsumentów o dodatkowej „pracy” przy produkcji wybranego wina. Mimo wszystko zazwyczaj związanego z procesami dojrzewania wina, co wcale nie musi wpływać na ich jakość. Natomiast na pewno daje możliwość podniesienia ceny przez producenta. Spotkać takie etykiety możemy najczęściej na winach produkowanych w regionach Nowego Świata. W tamtym rejonie prawo winiarskie nie jest tak rozbudowane jak w krajach europejskich, zwłaszcza południowych.
Unoaked, oaked, aged na etykietach win
Kolejnymi często używanymi terminami na etykietach są określenia mające różnicować odbiorcę i jego preferencję do win. Zarówno tych beczkowanych jak i tych, które nie miały kontaktu z dębową beczką. Określenie unoaked świadczy, że wino nie miało kontaktu z dębiną i powinno charakteryzować się jedynie aromatami pochodzącymi z typu winogrona. Aromaty te będą zazwyczaj świeże, mocno owocowe, kwiatowe, bądź neutralne, ale nie znajdziemy tam nut waniliowych, drewnianych, czy maślanych.
Oaked, czy też aged wypisane na etykiecie informuje o procesie produkcji, w którym wino powstało, bądź dojrzewało w dębowych beczkach. Oczywiście w zależności od miejsca pochodzenia i klasy winiarza może to być dołożenie kilku listewek dębowych do dojrzewającego wina. Może to być również użycie starych beczek nie mających znaczącego wpływu na jakość wina. A także może to być wino dojrzewające w nowych dębowych beczkach od szanowanych bednarzy przez okres kilkunastu miesięcy. Może to znacząco zmienić styl, strukturę i jakość wina. Dlatego nie warto od razu sięgać po butelkę z tymi określeniami zwłaszcza, gdy ich cena jest, aż nadto zachęcająca.
Limited edition, special edition
Wielu winiarzy posiadających zróżnicowane winnice, bądź sporych rozmiarów stara się wypuszczać od czasu do czasu specjalne linie swoich win, które mają na celu zachęcić do poznania ręki danego winemakera lub uczcić konkretne wydarzenie z historii rodziny, regionu, czy nawet kraju. Na eykietach tych win znaleźć możemy wówczas określenia typu limited edition, czy special edition.
Oczywiście w zależności od kraju pochodzenia nazwy te mogą posiadać swoje lokalne określenia. Najczęściej jednak winiarze będą używać tych najlepiej rozpoznawalnych w języku angielskim. Bardzo często są to wina wyprodukowane w niewielkich ilościach ze specjalnie wyselekcjonowanych parceli. Często zdarza się także, że produkowane są w unikalny sposób w stosunku do pozostałych win z danego domu. Niesie to za sobą oczywiście również specjalna cenę, która do odpowiadających im win może być zdecydowanie wyższa. Część winiarzy, zwłaszcza tych produkujących na dużą skalę, będzie starać się nakłonić konsumentów na zakup ich wina z jednym z powyższych terminów. Nie będę oni starali się robić nic szczególnego z danym winem poza ewentualną zmianą zawartości kupażu. Bo kto by nie chciał napić się wina z limitowanej linii zwłaszcza, gdy cena jest bardzo zachęcająca. Niestety, aby pokusić się o nie powtarzalna jakość w rzeczywistej limitowanej edycji musimy liczyć się z sięgnięciem głębiej do portfela.
A jak czytać etykiety win oznaczone single vineyard, single estate?
Pojedyncze parcele, specjalnie wyselekcjonowane winnice znajdujące się w najlepszych lokalizacjach często ukazujące w winie inne smaki i aromaty pozwalają winiarzom na produkcję kolejnych etykiet. W świecie winiarskim zwłaszcza tym, który kładzie duży nacisk na jakość i głębsze spojrzenie na kulturę wina. Miejsce i rodzaj posadzonych winogron w winnicy ma ogromne znaczenie na produkowane z nich później win. Potwierdzeniem użycia do produkcji win z konkretnej parceli jest termin na etykiecie np. single vineyard, bądź single estate. Znajdziemy je na etykietach win pochodzących z różnych krajów winiarskich świata.
Rozwinięciem tej terminologii są określenia, klasyfikacje typu premier cru, czy grand cru. Odnoszą się do specjalnie wyselekcjonowanych obszarów, posiadłości, bądź pojedynczych winnic, które możemy znaleźć na butelkach win burgundzkich, bordoskich czy alzackich. Podobne określenia w możemy spotkać w pozostałych krajach winiarskich Starego Świata np. włoskie classico, czy niemieckie Erste Lage.
Vieilles vignes, old vines
Winorośl, to roślina, która swój wiek produkcyjny osiąga między 3, a 5 rokiem życia i rodzi winogrona nawet przez kolejne 100 lat. Jakość, ilość oraz smaki, które produkowane są na przestrzeni życia winorośli są bardzo różne. Na początku roślina rodzi najwięcej owocu, ale nie są to owoce zbyt ekstraktywne. Wraz z wiekiem ilość produkowanego owocu spada, ale jakość i zagęszczenie smaku wzrasta. Ekstraktywność i jakość starych winnic pozwala na produkcję specjalnych win, które są dobrze oceniane i nadają się do dłuższego dojrzewania. Oczywiście decyzja o produkcji win z parceli obsadzonych „starą’ winoroślą mocno wpływa na wydajność. Powoduje, że ceny tych win są wysokie, a na pewno wyższe w stosunku do standardowej etykiety.
Zdarza się, że w obrębie jednej posiadłości są winnice sadzone w różnym okresie, gdzie ich wiek może się mocno różnić. Winiarze często wykorzystują ten fakt do produkcji win pod różnymi etykietami. Bowiem merlot z winnicy, której średni wiek wynosi 15 lat będzie zdecydowanie inny od tego, gdzie średni wiek wynosi 40 lat. Określenia takie jak francuskie vieilles vignes, czy bardziej uniwersalne old vines możemy znaleźć na winach, które pochodzą ze starszych parceli z danej posiadłości.
Niestety prawo nie uwzględnia przy jakim minimalnym wieku winorośli producent może umieścić na etykiecie „stare krzewy”. Dlatego znów musimy zwrócić szczególną uwagę przy wyborze win, na których znajdziemy powyższe określenie. Wskazane przez winiarza „stare krzewy” mogą się okazać zdecydowanie młodsze od tych zbieranych do regularnego wina przez sąsiadującego z nim winiarza.
Etykiety win – podsumowanie
Oczywiście określeń, które znajdziemy na etykiecie i które mogą nam pomóc w pierwszej zewnętrznej ocenie wina jest jeszcze sporo. Nie jest łatwo poruszać się w tej terminologii. Zwłaszcza jeżeli winiarze posługują się swoim lokalnym językiem, który nie jest zrozumiały dla większości potencjalnych konsumentów.
Niepokojące mogą być dla nas szczególnie super oferty cenowe dostępne w sklepach wielkopowierzchniowych obwieszonych na swoich etykietach różne rodzaju zwrotami. Oferowane w niskiej cenie w porównaniu do konkurujących win. Pamiętajmy, aby uzyskać specjalną jakość, która wiążę się z redukcją zbioru czy zakupem drogich beczek, wymaga zaangażowania finansowego lub dodatkowej pracy. W związku z tym finalna cena za te „szczególne” wina też zazwyczaj musi być odpowiednio wysoka.
