Wydarzenie En Primeur, choć dotyczy wyłącznie francuskiego Bordeaux, przyciąga wzrok całego winiarskiego świata. Co oznacza En Primeur, jak wygląda od kuchni i kto może być na nie zaproszony? Dowiedz się więcej!
Już od kilkudziesięciu lat, zawsze na początku kwietnia, serce francuskiego winiarstwa zaczyna bić w Bordeaux. To tu odbywa się En Primeur (wymowa: „ą primer”) – cykl unikatowych, bo zamkniętych przed światem degustacji młodych win. Zajrzeć „za etykietę” i dowiedzieć się, jak kształtuje się dany rocznik, mogą wyłącznie zaproszeni goście.
W En Primeur 2023 brał udział Kacper Woźniak – Head sommelier i selekcjoner wina w Fine Wine.
Co to jest En Primeur?
En Primeur to wyjątkowe wydarzenie w winiarskim świecie. Na początku kwietnia na zaledwie tydzień lub dwa otwierają się wrota grand crus châteaux z lewego i prawego brzegu Bordeaux, gdzie organizowane są zamknięte degustacje. Zapraszani są wyłącznie krytycy winiarscy i dziennikarze z całego świata, ale także najlepsi klienci. Wszyscy ci ludzie mają okazję spróbować win, które jeszcze gotowymi winami nie są – będą gotowe do butelkowania dopiero za dwa lata.
En Primeur jest więc niejako prapremierą win organizowaną w celu prognozowania, w jakiej formie, stylu, jakości i z jakim potencjałem dojrzewania przedstawia się rocznik w danym château.
To wydarzenie jest głównym elementem systemu sprzedażowego, który obowiązuje w Bordeaux. Dodajmy – jedynego takiego na świecie. W Bordeaux nie kupimy bowiem wina bezpośrednio od producenta, jak w hiszpańskim regionie Rioja czy nawet francuskiej Langwedocji. Modus operandi sprzedaży bordoskich win opiera się na négociants – pośrednikach, którzy skupują wina od châteaux i potem rozprowadzają je po rynku. Dlatego właśnie zaprasza się opiniotwórczych ludzi za bramy châteaux. By móc ocenić możliwości danego rocznika i oszacować ceny.
To był Twój pierwszy En Primeur?
W En Primeur uczestniczyłem już czwarty raz. I za każdym razem bardzo mi się spodobało. To niezwykle ciekawe doświadczenie. Pozwala obcować z winami, które rzadko ma się okazję spróbować na tak wczesnym etapie. W Polsce niewiele osób ma możliwość zajrzeć za te wrota.
Jakie wymagania trzeba spełnić, aby wziąć udział w En Primeur?
Niestety, nie jest to wydarzenie dla wszystkich. Żeby dostać się na En Primeur, trzeba długo być w branży, znać się na winach, być blisko z négociants. Nie da się ot tak wejść do środka z ulicy. Do châteaux wchodzą wyłącznie umówieni ludzie, na specjalne zaproszenie.
Uchyl rąbka tajemnicy. Jak wygląda udział w En Primeur?
Każda wizyta jest inna, bo châteaux chcą się czymś wyróżnić. Doświadczenia są różne: od chłodnych, wręcz formalnych, po towarzyskie, rodzinne. W niektórych châteaux wchodzi się w totalnej ciszy, jak do świątyni, a w innych siada się do stołu z rodziną winiarzy. Niemal zawsze dostaje się foldery, karty degustacyjne i notatniki – pięknie zdobione, idealnie przygotowane. Nieraz degustacja odbywa się na dziedzińcu, nieraz w piwnicy winiarskiej, sali konferencyjnej, a czasem w prywatnych pokojach rodziny właścicieli.
Czy podczas En Primeur masz okazję poznać winiarzy osobiście?
Tak, En Primeur jest po to, aby móc z nimi porozmawiać. Każdy, kto został zaproszony, może spotkać się z winogrodnikami, winemakerami czy właścicielami winnic i zapytać, jak wyglądał dany rocznik, co było jego przewagą, a co mankamentem.
Oczywiście każdy winemaker chce przede wszystkim usłyszeć opinie krytyków winiarskich, którzy prowadzą najbardziej poczytne serwisy i magazyny winiarskie: Roberta Parkera, Jamesa Sucklinga czy Jancis Robinson. Nadane przez nich oceny roczników wpływają na cenę ostateczną wina.
Kiedy próbowane przez Ciebie wina pojawią się na rynku?
Były to wina wyprodukowane z winogron zebranych w 2022 roku. Jako że wina grand crus dojrzewają w dębowych beczkach przez 24 miesiące, to w finalnej formie będziemy mogli ich spróbować za dwa lata, w 2025 roku.
Co możesz powiedzieć o winach, które próbowałeś?
Są to unikalne wina, nie jest łatwo je ocenić. Nie są przecież skończone – po dojrzewaniu w beczkach, gdy nabiorą ciała i aromatów trzeciorzędowych, będą smakowały inaczej. Jednak zgadzam się z wieloma producentami, którzy określili 2022 rok za wybitny dla bordoskiego winiarstwa.
Jakich win grand cru poszukiwałeś?
W Fine Wine chcemy rozwinąć kategorię win grand crus, czyli właśnie fine wine. Nazwa nas obliguje! Szukamy więc wina nierozpoznanych, które niosą wysoką jakość. Myślimy o wschodzących gwiazdach, które za chwilę będą najważniejszymi winami w Bordeaux.
Na rynku już pojawiają się châteaux, które zmieniają podejście do winemakingu. Tworzą wina, które ewoluują. Przyciągają ciekawych ludzi. I takie odwiedziliśmy.
Czy En Primeur, choć jest bardzo tradycyjne, otwiera się na trendy?
Zdecydowanie! Staje się nowoczesne, co może zaskakiwać miłośników tradycji. Podczas tegorocznego En Primeur było wiele ciekawostek dla zwiedzających: kody QR, dojścia do lokalnych social mediów, dodatkowe wsparcie marketingowe. Pojawiły się też nowości związane z obsługą degustacji. W wielu winnicach gośćmi opiekował się specjalnie zatrudniony do tego celu konsjerż.
Jednak nie tylko En Primeur, ale samo Bordeaux bardzo się zmienia. Do tej pory było uznawane za bardzo hermetyczne. Dzisiaj coraz więcej producentów bierze pod uwagę zmiany klimatyczne, kwestie biodynamiczne, stawia na uprawę ekologiczną. A to bardzo wpływa na smak wina, co można było odczuć już w tym roczniku.
Poza tym w wielu winnicach następuje zmiana pokoleniowa. Starsze pokolenie przekazuje wiedzę, a młodsze pokolenie – synowie czy córki – przejmuje na swoje barki ciężar prowadzenia winnicy. Styl ewoluuje.
Jednak En Primeur jeszcze długo nie zniknie z winiarskiego kalendarza. Rynek wina z Bordeaux jest ogromny i niepodzielnie dyktuje warunki.
